Binh Dinh Invest

Tọa đàm trực tuyến: Kinh nghiệm thu hút đầu tư của Bình Định

12/05/2013

Từ 9h sáng nay 12/5, Cổng TTĐT Chính phủ phối hợp với Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại TP. Đà Nẵng tổ chức tọa đàm trực tuyến với chủ đề: "Thu hút đầu tư - Kinh nghiệm từ Bình Định" với sự tham dự của đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư, lãnh đạo tỉnh Bình Định.

Trong những năm gần đây, tỉnh Bình Định đã có sự bứt phá khá ấn tượng trên lĩnh vực thu hút đầu tư trong số các tỉnh duyên hải miền Trung.

Tại buổi toạ đàm, các vị khách mời sẽ trao đổi về các vấn đề cụ thể như dự án lọc dầu trị giá 27 tỷ USD; định hướng quy hoạch, tiến độ phát triển hạ tầng Khu kinh tế Nhơn Hội; những ưu đãi đối với nhà đầu tư nước ngoài; chuẩn bị nhân lực lao động đáp ứng nhu cầu sử dụng của các dự án đầu tư nước ngoài…

Những gì Bình Định đã và đang làm sẽ là bài học kinh nghiệm bổ ích cho các tỉnh duyên hải miền Trung cũng như cả nước trong việc thu hút đầu tư. Và đây cũng sẽ là nội dung trao đổi trong chương trình toạ đàm được phát trực tuyến trên Cổng Thông tin Điện tử Chính phủ, phát sóng trực tiếp trên VTV Đà Nẵng, tiếp sóng trên đài PTTH tỉnh Bình Định (BTV), Đài Truyền hình kĩ thuật số VTC1, SCTV - kênh 81 và Mytv - kênh 9 phát sóng toàn quốc.

Các khách mời của chương trình gồm ông Vũ Đại Thắng, Vụ trưởng Vụ Quản lý các Khu kinh tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư; ông Hồ Quốc Dũng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định; ông Man Ngọc Lý, Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Bình Định

BTV: Chúng ta đều biết thu hút đầu tư có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự phát triển KT- XH của mỗi địa phương. Tuy nhiên, làm thế nào để thu hút nhiều dự án đầu tư trong và ngoài nước, tạo ra một sức bật mạnh mẽ , làm thay đổi nhanh chóng diện mạo của địa phương luôn là bài toán khó. Thưa ông Hồ Quốc Dũng, hẳn đây cũng là điều mà chính quyền tỉnh Bình Định trăn trở ?

Ông Hồ Quốc Dũng: Bình Định là một tỉnh duyên hải miền Trung có xuất phát điểm thấp, xa hai trung tâm của đất nước, luôn đối mặt với thiên tai, lũ lụt.

Thời gian qua, trên cơ sở đánh giá tiềm năng, thế mạnh của địa phương, lãnh đạo tỉnh Bình Định đã có những quyết sách, chủ trương thích hợp để thu hút nguồn lực đầu tư trong và ngoài nước. Và thời gian qua kinh tế của tỉnh đã có những chuyển biến tích cực, đúng hướng, tuy nhiên, để phát triển tương xứng với tiềm năng thì còn nhiều việc cần phải làm. Bình Định chưa có một ngành, dự án lớn mang tính chất đầu tàu để phát triển kinh tế cho cả tỉnh.

BTV: Bên cạnh tiềm năng, lợi thế, Bình Định còn hạn chế về hạ tầng kinh tế - xã hội còn khó khăn và nằm trong vùng ảnh hưởng của thiên tai. Thưa ông Thắng, với đặc thù của miền Trung như vậy, việc ban hành chính sách thu hút đầu cho miền Trung có ưu đãi gì thêm?

Ông Vũ Đại Thắng: Như ông Dũng đã trao đổi về những khó khăn đặc thù của Bình Định cũng như miền Trung, nên khu vực luôn được quan tâm, có những cơ chế rất đặc thù. Ví dụ như cơ chế hình thành các chuỗi đô thị ven biển, hỗ trợ phát triển chuỗi các khu kinh tế, các khu công nghiệp hỗ trợ hoàn thiện kết cấu hạ tầng, tạo ra những trung tâm phát triển động lực cho khu vực. Ngoài ra, các dự án đầu tư vào miền Trung đều được hưởng cơ chế, chính sách ưu đãi như về đất đai, thuế…

BTV: Bên cạnh những chính sách ưu tiên thì nỗ lực tự thân vẫn là chính. Vậy thưa ông Hồ Quốc Dũng, tỉnh Bình Định đã xác định cho mình những yếu tố tiên quyết nào để tạo nên sự bứt phá?

Ông Hồ Quốc Dũng: Đối với các tỉnh miền Trung có 3 điểm tương đồng: thứ nhất là các địa phương cùng chính sách ưu đãi đầu tư; thứ hai là cùng nằm trong khu vực có điều kiện tự nhiên giống nhau trải dài ven biển; thứ ba là cùng chung một xuất phát điểm.

Nên vấn đề là địa phương nào khai thác tốt nhất tiềm năng thế mạnh và có giải pháp, bước đi thích hợp thì sẽ khả quan.

Bình Định 3 lợi thế quan trọng. Lợi thế thứ nhất, có 1 vị trí chiến lược quan trọng không địa phương nào so sánh được, đó là nằm trên cửa ngõ Tây Nguyên, con đường ra biển gần nhất của các tỉnh Tây Nguyên và Nam Lào, nối với Đông Bắc Thái Lan.

Thứ hai, Bình Định là địa phương có bề dày truyền thống lịch sử, có nền văn hóa đặc sắc. Nơi đây là cố đô Chăm Pa, là nơi phát tích của phong trào Tây Sơn, gắn với người anh hùng áo vải Quang Trung; là quê hương của nghệ thuật tuồng, dân ca,… Bình Định cũng là nơi nuôi dưỡng, sinh ra nhiều danh nhân văn hóa lớn như Đào Tấn, Xuân Diệu, Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên,..

Thứ ba, Bình Định là mảnh đất được thiên nhiên ban tặng nhiều tài nguyên, thiên nhiên khoáng sản phong phú. Có tiềm năng phát triển ngành du lịch và chế biến khoáng sản.

Trên cơ sở tiềm năng thế mạnh đó, Bình Định đưa ra nhiều giải pháp trong thời gian qua để thu hút đầu tư:

Trong đó chúng tôi rút ra bốn yếu tố, thứ nhất, để thu hút đầu tư, phải đi trước một bước, phải chủ động chuẩn bị điều kiện kết cấu hạ tầng, nhất là giao thông, hạ tầng, chuẩn bị sẵn mặt bằng đón các nhà đầu tư.

Thứ hai, phải kiên trì trong thu hút đầu tư, trong thời gian qua chúng tôi đã làm tốt việc này.

Thứ ba, phải sáng tạo và linh hoạt trong vận dụng và thực hiện các chính sách, nhất là chính sách của Trung ương và chính sách của tỉnh.

Thứ tư, phải quyết liệt trong chỉ đạo điều hành, nhất là trong lĩnh vực cải cách hành chính để làm nhà đầu tư yên tâm khi đầu tư vào tỉnh.

Đó là 4 trụ cột, bốn yếu tố tạo điều kiện Bình Định đột phá trong thu hút đầu tư thời gian qua.

BTV: Một trong những yếu tố quan trọng mà Bình Định đã làm khá tốt, đó là đầu tư về hạ tầng. Thực ra việc ưu tiên đầu tư về hạ tầng để thu hút đầu tư không phải là quan điểm mới, nhưng vấn đề là thực hiện như thế nào. Thưa ông Lý, ông có thể phân tích rõ hơn cho khán giả hình dung là hạ tầng đã góp phần tăng hiệu quả thu hút đầu tư như thế nào cho khu KT và khu CN của Bình Định ?

Ông Man Ngọc Lý: Hạ tầng rất quan trọng cho phát triển các khu công nghiệp, khu kinh tế, tuy nhiên cách làm khác nhau thì hiệu quả khác nhau. Đối với Bình Định thì chúng tôi tập trung phát triển hạ tầng đối ngoại, còn hạ tầng đối nội thì kết nối với cơ sở hạ tầng sẵn có để tiết kiệm đầu tư, chi phí, sẵn sàng thu hút nhà đầu tư.

Đối với Khu Kinh tế Nhơn Hội thì chúng tôi tận dụng hạ tầng của TP. Quy Nhơn, đồng thời đầu tư hạ tầng đối ngoại về cầu, đường để kết nối với các dự án đầu tư khác. Về hạ tầng đối nội thì chúng tôi lựa chọn nhà đầu tư có năng lực để nhanh chóng có mặt bằng sạch cho nhà đầu tư, nên tính sẵn có đáp ứng như cầu của nhà đầu tư là kịp thời, triển khai nhanh, có thể đáp ứng được cơ hội kinh doanh của nhà đầu tư.

Về dự án lọc hóa dầu có tổng vốn đầu tư 27 tỷ USD tại Khu Kinh tế Nhơn Hội, không phải là nhà đầu tư Thái Lan đến Bình Định ngay mà họ đã khảo sát nhiều tỉnh song lựa chọn Khu Kinh tế Nhơn Hội do hạ tầng sẵn sàng, diện tích lớn. Điều đó cho thấy nếu có hạ tầng tốt thì thu hút đầu tư sẽ nhanh.

BTV: So với các tỉnh miền Trung thì khu KT Nhơn Hội thuộc loại sinh sau đẻ muộn (được thành lập năm 2005) với quy hoạch thành khu KT tổng hợp, đa ngành nghề, đa lĩnh vực. Thưa ông Lý, đến thời điểm này, định hướng quy hoạch đó đã được thực hiện đến đâu, có vướng mắc gì ?

Ông Man Ngọc Lý: Định hướng phát triển KKT Nhơn Hội là khu KT tổng hợp, đa ngành nghề, đa lĩnh vực là định hướng đúng đắn. Tuy quy hoạch KKT Nhơn Hội có từ năm 2005, nhưng bắt đầu được triển khai từ năm 2007 sau khi cầu Thị Nại nối liền với KKT Nhơn Hội. Từ năm 2007 đến nay, KKT Nhơn Hội đã hình thành các ngành công nghiệp như chế biến nông lâm sản, chế biến sâu; hình thành cảng nước sâu, kết nối với vùng Tây Nguyên; quy hoạch, hình thành khu đô thị mới Nhơn Hội.

Bên cạnh kết quả như vậy cũng có một số khó khăn trong thực hiện quy hoạch KKT Nhơn Hội: thứ nhất tính chất tổng hợp đa ngành, đa nghề, đa lĩnh vực triển khai giống nhau ở các khu vực trong khu kinh tế nên chưa phù hợp với đặc thù từng vùng. Vấn đề triển khai cảng trung chuyển quốc tế khó hơn so với Khánh Hòa, hoặc trong phát triển các khu đô thị mới kết nối với khu sản xuất, thì việc đảm bảo kinh phí của địa phương rất khó khăn, trong khi vốn hỗ trợ mục tiêu từ Trung ương rất ít; cơ chế quản lý còn trùng lặp cơ chế giữa ban quản lý và chính quyền địa phương trong quản lý quy hoạch, quản lý đất đai, quản lý khu dân cư.

BTV: Thưa ông Thắng, ông nghĩ gì về những ý kiến của ông Lý?

Ông Vũ Đại Thắng: Trước hết, Khu kinh tế Nhơn Hội ra đời muộn, có quy mô diện tích nhỏ hơn các khu kinh tế khác. Tổng diện tích của cả khu kinh tế chỉ khoảng 10.500 ha.

Tuy nhiên do diện tích nhỏ hơn thì đây cũng là một lợi thế. Diện tích nhỏ hơn thì nhu cầu về đầu tư kết cấu hạ tầng, cũng như quy hoạch thuận lợi hơn trong quá trình triển khai.

Về cơ bản, kết cấu hạ tầng của Khu kinh tế Nhơn Hội đã bước đầu hoàn thành, tạo quỹ đất sạch khá lớn thu hút những dự án đầu tư có quy mô lớn.

Thứ hai, tôi chia sẻ với quan điểm của anh Lý về những đánh giá kết quả đạt được của Khu kinh tế Nhơn Hội và cũng như những khó khăn trong thực hiện nhiệm vụ xây dựng khu kinh tế Nhơn Hội thành khu kinh tế tổng hợp, đa ngành đa lĩnh vực.

Tuy nhiên, những khó khăn trong thực hiện nhiệm vụ và khó khăn của khu kinh tế Nhơn Hội cũng là khó khăn của tất cả các khu kinh tế khác.

BTV: BTV: Theo ý kiến của ông Lý, có sự vướng mắc, chồng chéo về quản lý giữa ban quản lý khu kinh tế với chính quyền địa phương. Vậy ông có suy nghĩ gì?

Ông Hồ Quốc Dũng: Theo quan điểm của tỉnh Bình Định, cơ quan nào thuận lợi nhất cho quản lý khu kinh tế, khu công nghiệp thì tỉnh sẽ phân cấp tối đa.

Thời gian qua tỉnh Bình Định phân cấp toàn bộ cho Ban quản lý các khu kinh tế, khu công nghiệp nếu không trái với quy định của trung ương, tuy nhiên, vẫn còn còn vướng mắc ở tầm vĩ mô.

Quan điểm của Bình Định là phân cấp mạnh hơn để quản lý toàn bộ hoạt động trong khu kinh tế giống như một chính quyền. Ví dụ, về thanh tra trong khu kinh tế, khu công nghiệp, hiện ban quản lý chỉ được quyền thanh tra, lập biên bản nhưng không được xử lý. Về vấn đề này, theo tôi cần phân cấp mạnh hơn, nên sửa thành quyền thanh tra trong khu kinh tế cũng như bên ngoài khu, có quyền phát hiện, xử lý, thì mới quản lý được. Vấn đề này nếu không tháo gỡ thì phối hợp rất khó trong quản lý giữa chính quyền địa phương và khu kinh tế.

BTV: Năm 2012, Thủ tướng có văn bản chỉ đạo tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng cho 5 khu kinh tế trọng điểm, nhưng không có Khu kinh tế Nhơn Hội, vậy nếu khu kinh tế này thu hút được các dự án lớn thì Chính phủ có tiếp tục đầu tư hạ tầng và đưa Nhơn Hội trở lại danh mục các khu kinh tế trọng điểm không?

Ông Vũ Đại Thắng: Năm 2012, Thủ tướng có văn bản chỉ đạo đầu tư tập trung cho 5 Khu kinh tế, không có Khu Kinh tế Nhơn Hội, đây không phải là sắp xếp khu kinh tế nào quan trọng hơn, mà chỉ là bước triển khai tập trung đầu tư nguồn lực. Khu kinh tế Nhơn Hội về góc độ nào đó đã phát triển hạ tầng hơn các khu kinh tế khác nên không có trong danh sách các khu kinh tế được tập trung đầu tư. Tuy nhiên sau giai đoạn 2013-2015, năm 2016, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ tổng kết và sẽ có sự sắp xếp lại trong các khu kinh tế được đầu tư trọng điểm thì có thể Nhơn Hội sẽ trở lại danh sách.

Ông Man Ngọc Lý: Thực tế các dự án đầu tư không chờ thời gian nên tôi kiến nghị, từ nay đến năm 2016, nếu có những đột biến xảy ra, phát sinh, thì Bộ kế hoạch và Đầu tư nên xem xét điều chỉnh bổ sung khu kinh tế đáp ứng tiêu chí hỗ trợ của giai đoạn 2013-2015 chứ không nhất thiết phải chờ đến năm 2016.

Ông Vũ Đại Thắng: Tôi rất chia sẻ với Khu kinh tế Nhơn Hội và một số ban quản lý khu kinh tế khác, ngoài nguồn hỗ trợ 5 khu kinh tế còn nhiều nguồn khác hỗ trợ từ trung ương như ngành giao thông, trái phiếu Chính phủ, do vậy những dự án mới yêu cầu về kết cầu hạ tầng thì hoàn toàn có thể đề xuất, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét dành nguồn lực để đầu tư bổ sung cho Khu kinh tế Nhơn Hội.

BTV: Từ kinh nghiệm của KKT Nhơn Hội, Bình Định đã rút ra kinh nghiệm gì về lựa chọn nhà đầu tư có năng lực nhất là nhà đầu tư vào hạ tầng khu công nghiệp?

Ông Man Ngọc Lý: Bình Định cũng như nhiều địa phương khác, có xuất phát điểm kinh tế nhiều khó khăn. Do đó, việc thu hút các nhà đầu tư, nhất là vào hạ tầng khu công nghiệp rất quan trọng và năng lực của nhà đầu tư có ý nghĩa quyết định.

Trong quá trình triển khai, chúng tôi nhận thấy, những dự án nào mà chủ đầu tư có năng lực tốt về tài chính, kinh nghiệm xây dựng thì triển khai rất tốt, còn dự án nào mà chủ đầu tư thiếu một trong hai năng lực trên thì dự án chậm tiến độ và không hiệu quả.

Ví dụ cho hai trường hợp là KCN Nhơn Hòa và KCN Hòa Hội. KCN Nhơn Hòa có chủ đầu tư có năng lực tốt nên đã nhanh chóng hoàn chỉnh hạ tầng và thu hút được các nhà đầu tư trong thời gian ngắn. Hiện KCN Nhơn Hòa đã có 23 dự án đầu tư, trong đó, 12 dự án đã đi vào hoạt động và 11 dự án đang triển khai.

Trong khi đó, KCN Hòa Hội do chủ đầu tư thiếu năng lực về tài chính, mặc dù có kinh nghiệm về xây dựng nhưng sau 5 năm triển khai nhưng tiến độ rất chậm nên tỉnh đã quyết định rút giấy phép đầu tư.

Để lựa chọn được nhà đầu tư có năng lực, Bình Định đã có quy định yêu cầu các chủ đầu tư vào hạ tầng khu công nghiệp phải ký quỹ số tiền từ 1,5 - 2% tổng vốn đầu tư, nếu sau 1 năm mà triển khai đúng tiến độ sẽ được hoàn trả. Nếu chậm triển khai thì số tiền này được sử dụng để bù đắp cho thiệt hại cho chậm tiến độ.

BTV: Một bạn đọc ở Hà Tĩnh đặt câu hỏi, các dự án khi triển khai đều có số lượng lớn các hộ dân bị di dời, đời sống sản xuất không ổn định vậy. Chính phủ có chủ trương nào để bảo đảm đời sống đối với đối tượng này?

Ông Vũ Đại Thắng: Đây là vấn đề chung không chỉ của Hà Tĩnh, không chỉ của các khu công nghiệp, khu kinh tế mà là vấn đề của cả nước.

Chúng ta đều hiểu, mục đích xây dựng các khu kinh tế là nhằm phát triển kinh tế xã hội khu vực, kết hợp với bảo vệ an ninh, quốc phòng, đồng thời còn một nhiệm vụ quan trọng là sắp xếp lại dân cư ở khu vực bị ảnh hưởng.

Do vậy trong quá trình triển khai các dự án, đặc biệt là dự án ở những khu công nghiệp có quy mô lớn, sử dụng diện tích hàng trăm, thậm chí hàng ngàn ha như khu công nghiệp Formosa ở Vũng Áng, Hà Tĩnh thì việc sắp xếp lại dân cư là không tránh khỏi.

Trong quá trình triển khai thực hiện chúng tôi khẳng định đây là một nhiệm vụ quan trọng được chỉ đạo triển khai trực tiếp từ Chính phủ đến các cấp chính quyền, cấp tỉnh, cấp huyện. Cụ thể, nhiệm vụ di dời tái định cư cho người dân ở vùng bị ảnh hưởng của dự án là việc quan trọng nhất, yếu tố đầu tiên bảo đảm sự thành công của dự án.

Mức độ quan tâm của Chính phủ đối với người dân tái định cư là rất lớn, tôi ví dụ tại khu kinh tế Vũng Áng hiện nay, nguồn vốn mà Chính phủ và các cấp chính quyền dành hỗ trợ xây dựng các khu tái định cư của người dân là một con số rất lớn.

BTV: Để trải thảm đỏ đón các nhà đầu tư thì hạ tầng là quan trọng nhưng chưa đủ. Ý tôi muốn nói đến cơ chế chính sách, cụ thể có tạo điều kiện thuận lợi không, nhà đầu tư có được ưu đãi gì không... Có những chính sách thu hút đầu tư chung của Nhà nước, và chính sách ưu đãi đặc thù của từng địa phương. Thưa ông Dũng, nói về chính sách ưu đãi của Bình Định có những điểm gì đáng lưu ý ?

Ông Hồ Quốc Dũng: Chúng tôi thực hiện đi trước 1 bước về đầu tư hạ tầng, nhất là hạ tầng cho khu kinh tế, khu công nghiệp. Đối với chính sách của địa phương thì tỉnh vận dụng linh hoạt, sáng tạo. Chính sách hỗ trợ của tỉnh trải đều từ khâu chuẩn bị đầu tư đến xúc tiến quảng bá sản phẩm, đây là điểm khác với nhiều địa phương, chỉ tập trung thu hút đầu tư.

Ví dụ khâu chuẩn bị đầu tư, chúng tôi hỗ trợ cung cấp thông tin ban đầu cho nhà đầu tư; hỗ trợ khảo sát đo đạc, đánh giá tác động môi trường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng theo mức tối đa có thể lên đến 100%. Nhưng để tránh lãng phí chúng tôi hỗ trợ theo hướng nhà nước góp 50%, doanh nghiệp đầu tư 50%.

Thứ hai chúng tôi hỗ trợ hạ tầng kỹ thuật xung quanh dự án như điện, nước, giao thông; dịch vụ viễn thông; vấn đề xử lý môi trường; đào tạo nghề… Nếu các doanh nghiệp tự đào tạo thì chúng tôi cũng hỗ trợ chứ không chỉ hỗ trợ cho các trường đào tạo nghề.

Khi doanh nghiệp có sản phẩm thì chúng tôi hỗ trợ quảng bá xúc tiến thương mại. Chúng tôi hỗ trợ doanh nghiệp 1 năm đi quảng bá trong nước 2 lần và nước ngoài 2 lần; mức hỗ trợ tối đa là 50%, trung bình hỗ trợ cho doanh nghiệp giới thiệu sản phẩm trong nước 20 triệu đồng/lượt, nước ngoài là 150 triệu đồng/lượt.

Bên cạnh đó, tỉnh hỗ trợ tối đa các doanh nghiệp trong cải cách thủ tục hành chính, trong khu kinh tế doanh nghiệp chỉ cần đến ban quản lý, ngoài khu kinh tế thì doanh nghiệp chỉ đến 1 nơi là Sở Kế hoạch và Đầu tư.

BTV: Một doanh nghiệp có đề xuất KKT Nhơn Hội có thêm một cây cầu và đầu tư đường 639 để phục vụ vận chuyển hàng hóa thuận lợi và Công ty CP Năng lượng sạch đề nghị làm thế nào để ưu đãi của Chính phủ về sản phẩm thân thiện môi trường sớm áp dụng?

Ông Man Ngọc Lý: Tỉnh luôn quan tâm đến hạ tầng giao thông phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Tỉnh đã có định hướng phát triển một cây cầu mới để tạo thêm điều kiện phát triển KKT Nhơn Hội.

Về đường 639, hiện chưa đáp ứng được nhu cầu vận tải và tỉnh cũng đang nghiên cứu, xem xét. Nhưng khi chưa đầu tư nâng cấp, tỉnh cũng sẽ có biện pháp để cố gắng đảm bảo nhu cầu vận tải qua tuyến đường này.

Còn về Công ty CP Năng lượng sạch khi cấp giấy chứng nhận đầu tư được ghi các ưu đãi theo chính sách chung cho sản xuất sản phẩm thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, để được hưởng chính sách ưu đãi thì khi đi vào hoạt động nhà đầu tư cần hoàn thiện thủ tục với các cơ quan chức năng liên quan, ví dụ như cơ quan thuế.

Hiện doanh nghiệp này mới đi vào sản xuất nên việc thực hiện các ưu đãi vẫn còn mới và trong thời gian tới, chúng tôi sẽ phối hợp với các cơ quan khác hỗ trợ doanh nghiệp hoàn thiện thủ tục để được hưởng chính sách ưu đãi theo quy định.

BTV: Nhân nói về thu hút đầu tư FDI, như quý vị đã biết, vào cuối tháng 3 vừa qua, UBND tỉnh Bình Định đã ký với tập đoàn dầu khí Thái Lan một dự án trị giá 27 tỷ USD, đó là dự án nhà máy lọc hóa dầu Nhơn Hội. Đây là dự án có vốn đầu tư rất lớn cho nên đã nhận được nhiều luồng ý kiến khác nhau. Tập đoàn dầu khí quốc gia VN thì lên tiếng phản đối do lo ngại dư thừa nguồn cung. Bộ Công thương thì tỏ ra nghi ngại đối tác Thái Lan chưa thể hiện sự cam kết mạnh mẽ. Trong khi đó tỉnh Bình Định luôn khẳng định dự án này có tính khả thi rất cao. Vậy thưa ông Dũng, tính khả thi ở đây được chứng minh như thế nào?

Ông Hồ Quốc Dũng: Đối với dự án nhà máy lọc hóa dầu của khu kinh tế Nhơn Hội, đây là dự án lớn nhất của Việt Nam từ trước đến nay, chứ không chỉ của riêng Bình Định.

Đối với dự án này, chúng tôi đã đàm phán với nhà đầu tư từ 3 năm nay, chứ không phải chỉ những tháng gần đây.

Trước khi chính thức trình dự án tiền khả thi cho Bộ Công Thương để trình Chính phủ, cho đến nay chúng tôi nhận được nhiều luồng ý kiến của dư luận, trong đó có nhiều ý kiến ủng hộ; nhiều ý kiến hoài nghi, đặt câu hỏi dự án này có tính khả thi như thế nào?

Với góc độ của người trực tiếp tìm hiểu, trực tiếp đàm phán dự án này, tôi cho rằng đây là dự án khả thi.

Thứ nhất, đối với nhà đầu tư, Tập đoàn Dầu khí Thái Lan thực sự là nhà đầu tư có năng lực, theo xếp hạng của thế giới, Tập đoàn này nằm trong top 100 Tập đoàn lớn nhất thế giới hiện nay.

Bên cạnh đó, tài sản của Tập đoàn này là hơn 150 tỷ USD, doanh thu hàng năm theo báo cáo tài chính của Tập đoàn là hơn 80 tỷ USD/năm, lợi nhuận gần 3,5 tỷ USD/năm.

Như vậy năng lực của nhà đầu tư là năng lực thực tế, đã được chứng minh.

Thứ hai, trong chiến lược phát triển của Tập đoàn Dầu khí Thái Lan, Tập đoàn đã có kế hoạch phát triển một nhà máy lọc hóa dầu ở khu vực đủ năng lực cạnh tranh với thế giới và hướng là mở một nhà máy có công suất lớn để bảo đảm cạnh tranh.

Như vậy đối với nhà đầu tư thì năng lực đã sẵn sàng, kế hoạch cũng đã có. Còn riêng vấn đề đặt ra là vì sao nhà đầu tư chọn khu kinh tế Nhơn Hội?

Đây là nhà đầu tư chọn, qua quá trình khảo sát các vị trí ở Việt Nam, Malaysia, Myanmar… họ chọn Khu kinh tế Nhơn Hội của Bình Định vì đây là mảnh đất có đủ điều kiện, hội đủ tiêu chí để triển khai nhà máy lọc hóa dầu.

Hiện nay, có một số ý kiến hoài nghi, nhưng chưa ý kiến nào khẳng định khu kinh tế Nhơn Hội không bảo đảm điều kiện xây dựng nhà máy lọc hóa dầu, họ chỉ hoài nghi về năng lực tài chính.

Còn về địa điểm đặt nhà máy lọc hóa dầu thì rất phù hợp. Tôi cho rằng đây là một lựa chọn đúng, bởi vì, khu kinh tế Nhơn Hội đã có sẵn hạ tầng, đầy đủ điều kiện để có thể triển khai dự án ngay lập tức, không phải giải tỏa bất kỳ 1 m2 đất nào; thứ hai, giá thuê đất rẻ nhất hiện nay ở cả khu vực, ở cả Việt Nam. Nhà đầu tư không phải đầu tư gì thêm về hạ tầng. Nhơn Hội có cảng nước sâu, kín gió, nằm trên đường giao thương quốc tế, có thể ra Bắc, vào Nam, đi ra với khu vực và trên thế giới.

Nhà đầu tư đánh giá đây là địa điểm thuận lợi và lựa chọn để đầu tư, đến giờ phút này những hoài nghi trên đã được giải trình.

Theo thông tin mới nhất tôi nhận được, Thủ tướng Chính phủ đã chính thức ký văn bản đồng ý chủ trương đầu tư dự án này tại khu kinh tế Nhơn Hội. Đó là thông tin rất đáng mừng đối với nhân dân Bình Định và những người quan tâm đến dự án này.

BTV: Còn về phía Bộ Kế hoạch và Đầu tư, quan điểm về vấn đề này như thế nào, thưa ông Thắng?

Ông Vũ Đại Thắng: Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá cao sự chủ động của Bình Định trong xúc tiến thu hút dự án đầu tư quy mô lớn như vậy. Ngay khi nhận được thông tin về dự án Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã nghiên cứu, xem xét về quy hoạch, năng lực tài chính của chủ đầu tư, thị trường, và báo cáo Chính phủ. Việc Thủ tướng Chính phủ đồng ý chủ trương đầu tư dự án thì còn rất nhiều việc phải làm. Trong quá trình theo dõi, quản lý các dự án lớn tại các khu kinh tế như lọc dầu Nghi Sơn, Dung Quất, thép Formosa… thì chúng tôi nhận thấy còn nhiều vấn đề cần cân nhắc, đặc biệt là cơ chế, chính sách mà các nhà đầu tư đặt ra đối với các cấp chính quyền.

Ngoài ra cũng phải tính đến khả năng tiếp nhận của chúng ta, cũng như yêu cầu về kết nối cơ sở hạ tầng, kỹ thuật của nhà đầu tư, ví dụ như dự án dầu khí tại Bình Định thì nhà đầu tư có thể yêu cầu hỗ trợ xây đê chắn sóng… vì vậy cần phải cân nhắc về nguồn kinh phí hỗ trợ cho nhà đầu tư.

BTV: Có thể hình dung đây mới chỉ là bước khởi đầu rất gian nan. Gian nan ngay từ việc bảo vệ quan điểm. Được biết dự án mới đang trong giai đoạn tiền khả thi và thuộc thẩm quyền phê duyệt của Chính phủ. Xin ông Lý cho biết, để được triển khai vào năm 2016 và vận hành vào năm 2020 như dự kiến, dự án nhà máy lọc hóa dầu Nhơn Hội còn phải qua các bước nào?

Ông Man Ngọc Lý: Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã ký văn bản chính thức giao UBND Bình Định hướng dẫn Tập đoàn Dầu khí Thái Lan lập dự án đầu tư. Đây là bước quan trọng để khẳng định chính chức về mặt pháp lý tính khả thi của dự án, sau đó chúng tôi sẽ trình báo cáo dự án khả thi để Bộ Công Thương thẩm định, Thủ tướng ra quyết định chủ trương đầu tư, thứ hai là thẩm định về môi trường do Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt. Tiếp theo nhà đầu tư dành thời gian 12 tháng lập hồ sơ mời thầu, 5 tháng chào thầu và xét duyệt kết quả đấu thầu trong khoảng 6 tháng. Sau bước này tiến hành thủ tục cấp phép xây dựng dự án và thời gian xây dựng kéo dài từ 2016 đến giữa năm 2020 trong khoảng 48 tháng, sẽ có sản phẩm đầu tiên của dự án.

BTV: Như tôi đã nêu từ đầu chương trình, năm 2012, chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh của Bình Định đã tăng một cách ngoạn mục, từ vị thứ 38 năm 2011 lên vị thứ 4. Thưa ông Dũng, kết quả này nói lên điều gì?

Ông Hồ Quốc Dũng: Chỉ số năng lực canh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2012 Bình Định đã bứt phá ngoạn mục nhưng thực ra đây là chúng tôi trở lại vị trí tốp đầu, trước đó chúng tôi xếp vị trí thứ 3 sau đó tụt dần. Kết quả này là nỗ lực rất lớn đối với các cấp chính quyền Bình Định trong việc tạo môi trường thông thoáng thu hút đầu tư, thể hiện quyết tâm của lãnh đạo tỉnh trong thời gian qua.

Khi năm 2011 PCI của tỉnh xuống vị trí 38, chúng tôi đã có nhiều cuộc họp để kiên trì thực hiện bước đi, giải pháp phù hợp để trở lại tốp đầu, thể hiện ý chí, quyết tâm, tính quyết liệt trong chỉ đạp điều hành cũng như sự năng động của các cấp, các ngành trong thực hiện thu hút đầu tư. Tuy nhiên, để giữ vị trí này và tiếp tục tăng hạng PCI thì còn nhiều việc phải làm. Sắp tới chúng tôi sẽ có tọa đàm với chủ đề làm gì để Bình Định giữ vững và thăng hạng PCI trong thời gian tới, do UBND tỉnh Bình Định phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tổ chức.

BTV: Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang trình Chính phủ xem xét sửa đổi Nghị định 108, theo đó nhiều dự án phải xin ý kiến của bộ, ngành Trung ương, như vậy phải chăng là quy định về phân cấp cho địa phương bị xiết lại và quy trình thủ tục của dự án phải kéo dài thêm?

Ông Vũ Đại Thắng: Năm 2005 khi Luật Đầu tư ra đời, việc phân cấp diễn ra mạnh mẽ, trao quyền cấp phép cho chính quyền địa phương đối với một số dự án quan trọng.

Đầu năm 2013, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tổ chức tổng kết 25 năm thu hút đầu tư nước ngoài. Trong đó có xem xét đến vấn đề phân cấp trong giai đoạn từ 2006 đến nay và có ý kiến về tình trạng cấp phép lan tràn, ngoài quy hoạch ở nhiều địa phương.

Chính vì vậy, chúng tôi đã xem xét và báo cáo Thủ tướng Chính phủ hai phương án; một là giữ nguyên việc phân cấp như hiện nay, hai là phải có ý kiến của các bộ, ngành trước khi trình Thủ tướng xem xét, giao cho địa phương cấp phép. Đây là thủ tục để các bộ, ngành, đặc biệt là cơ quan chuyên môn có ý kiến nhằm đảm bảo tính khả thi của dự án.

BTV: Xin ông Dũng cho biết để đón đầu cho các dự án lớn đi vào hoạt động, tỉnh Bình Định đã xây dựng chiến lược đào tạo nguồn nhân lực như thế nào, và cách đào tạo ra sao? (đào tạo theo địa chỉ, có chính sách hỗ trợ gì cho doanh nghiệp,..)

Ông Hồ Quốc Dũng: Trong 6 chương trình hàng đầu thực hiện Nghị quyết đại hội 18 của Đảng bộ tỉnh Bình Định có chương trình đào tạo nhân lực từ nay 2015 và 2020. Trong đó từ nay đến năm 2015, đào tạo 15 -20 tiến sỹ, có thể đưa đi đào tạo ở nước ngoài, đào 500-600 thạc sỹ và mỗi năm đào tạo trên 20.000 lao động.

Chúng tôi có mạng lưới đào tạo không thua kém các tỉnh trong khu vực với 2 trường đại học đa ngành, trong đó Đại học Quy Nhơn có trên 40 ngành đào tạo với 15.000 sinh viên đang theo học, mỗi năm 3.000 sinh viên tốt nghiệp; trường Đại học Quang Trung, rồi 4 trường cao đẳng, 5 trường trung cấp đào nghề để cung cấp nguồn nhân lực cho doanh nghiệp.

Thứ hai, nếu doanh nghiệp tự đào tạo thì tỉnh hỗ trợ trực tiếp cho doanh nghiệp, nhất là lao động có trình độ cao.

BTV: Nhiều dự án đi vào hoạt động thì không có đủ nhân lực, đào tạo không kịp hoặc không đúng yêu cầu của nhà đầu tư, nên khi dự án đi vào hoạt động nhà đầu tư phải đào tạo lại. Vậy xin được hỏi ông Lý, tại các khu kinh tế của Bình Định, tình trạng này có phổ biến không, thực trạng này đòi hỏi tỉnh phải làm gì?

Ông Man Ngọc Lý: Nhân lực lao động trực tiếp tại các khu kinh tế, khu công nghiệp của Bình Định khoảng 22.000 lao động. Lao động tập trung vào các ngành chế biến nông, lâm sản, chế biến đá và một số lĩnh vực khác. Phần lớn là lao động xuất thân từ nông thôn, làm việc có tính chất mùa vụ, cho nên thời gian không ổn định, hiện tượng nghỉ việc, nhảy việc tương đối phổ biến… đây là đặc điểm của phần lớn lao động trực tiếp hiện nay của Bình Định.

Khi hình thành dự án lọc hóa dầu cũng như một số dự án Bình Định đã cấp cho nhà đầu tư đòi hỏi nguồn lao động ổn định, có trình độ cao. Đây là vấn đề khó khăn và Bình Định đã lường trước để đáp ứng nguồn nhân lực bảo đảm cho các dự án triển khai.

Chúng tôi nhận thức rằng, vấn đề đào tạo nguồn nhân lực phục vụ các dự án có vai trò quan trọng. Hiện nay tỉnh đã có giải pháp để đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng cho các nhà đầu tư, cả lao động gián tiếp, cả lao động trực tiếp. Ví dụ, dự án lọc hóa dầu cần khoảng 10.000-30.000 lao động trực tiếp và khoảng 100.000 lao động gián tiếp, nguồn nhân lực này đòi hỏi phải được đào tạo.

Hoặc các dự án du lịch, hiện chưa phải lĩnh vực phát triển mạnh của Bình Định, nhưng trong thời gian tới các dự án này sẽ phát triển nên chúng tôi cũng sẽ đào tạo để chuẩn bị nguồn nhân lực đón đầu, đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư.

BTV: Khi triển khai các dự án thì có liên quan đến GPMB, tái định cư, ngoài việc giải quyết việc làm cho lao động trẻ, có tay nghề, thì chúng ta có đào tạo nghề cho những người dân, lao động lớn tuổi hay không?

Ông Hồ Quốc Dũng: Đối với việc GPMB các dự án, nhất là dự án lớn thì chúng tôi đều quan tâm việc giải quyết việc làm cho người dân, số lao động nằm trong vùng dự án phải di dời. Tỉnh yêu cầu nhà đầu tư phải đưa ra chính sách giải quyết việc làm cho số lao động nằm trong vùng dự án phải di dời, giải quyết cả việc đào tạo, thu nhận lao động trong vùng dự án, giải quyết việc làm cho những lao động đã lớn tuổi để khi người dân chuyển đến nơi ở mới thì an tâm sinh sống. Đây là chính sách nhất quán của tỉnh Bình Định thực hiện để bảo đảm an sinh xã hội.

BTV: Chúng ta đã dành khá nhiều thời gian để trao đổi về thu hút đầu tư- cũng là chủ đề của nhiều diễn đàn quốc gia và trong khu vực. Chia sẻ về vấn đề này, chúng ta không chỉ nói về kinh nghiệm, những thành công mà còn có cả những nỗ lực, gian nan, vướng mắc. Những kết quả mà Bình Định đạt được không chỉ vì sự phát triển của riêng tỉnh Bình Định mà còn góp phần vào sự phát triển của cả khu vực. Với những thông tin mà các vị khách mời chia sẻ, chúng ta có thể hy vọng Bình Định sẽ có thêm sức bật để tiếp tục gặt hái nhiều thành quả hơn nữa trong thời gian tới. Xin cảm ơn các vị khách mời và cảm ơn sự theo dõi của độc giả.

Trương Chương (Nguồn: Cổng TTĐT Chính phủ)